Thường Thức Y Khoa

Nám Da Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Tại Nhà

Mục lục [Ẩn]

Nám da là vấn đề không còn quá xa lạ đối với phụ nữ, thường gặp nhất ở phụ nữ từ 20-50 tuổi (phụ nữ trong độ tuổi sinh sản), trong đó nám da ở phụ nữ mang thai và nám da sau sinh khá phổ biến. Bệnh cũng liên quan đến đến địa lý, chủng tộc, màu da khi mà phụ nữ châu Á, da màu có tỷ lệ nám da cao hơn so với phụ nữ da trắng. Nam giới ít khi bị nám da hơn nữ giới. Theo Viện Da liễu Hoa Kỳ, 90% những người bị nám da là phụ nữ. Vậy nám da là gì? nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị nám da ra sao, cùng Healthy Beauty tìm hiểu qua bài viết sau.

Nám da là gì?

Nám da là một vấn đề về da rất phổ biến . Tình trạng này gây ra các mảng sẫm màu, đổi màu trên da của bạn, khiến làn da không được đều màu. Nám da xảy ra ở cả hai giới, tuy nhiên ở nữ giới sẽ nhiều hơn nam giới. Ở phụ nữ mang thai tình trạng này còn được gọi là Chloasma, hoặc "Mặt nạ của thai kỳ".

Nám da gây ra các mảng đổi màu. Các mảng tối hơn màu da bình thường của bạn, nó thường xảy ra trên mặt và đối xứng ở cả hai bên của khuôn mặt. Các vùng da khác trên cơ thể thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng có thể bị nám.

Các triệu chứng của nám da

Các mảng màu hơi nâu thường xuất hiện trên:

Má
Trán
Sống mũi
Cằm

Ngoài ra nó cũng có thể xảy ra trên cổ và cẳng tay. Sự đổi màu da không gây hại gì về mặt sức khoẻ, nhưng lại khiến bạn cảm thấy tự ti về vẻ ngoài của mình. Nếu bạn nhận thấy những triệu chứng nám da này, hãy đến gặp bác sĩ da liễu, bác sĩ chuyên điều trị các rối loạn về da.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây nám da

Hiện nay không thể lý giải một cách rõ ràng các nguyên nhân gây ra tình trạng nám da, tuy nhiên theo nghiên cứu có hai nguyên nhân chính gây ra nám da: bức xạ (tia cực tím, ánh sáng nhìn thấy, hay tia hồng ngoại) và nội tiết tố.

Nguyên nhân gây ra nám da

Các nguyên nhân khác có thể gây ra nám da bao gồm:

Sử dụng thuốc chống động kinh: Thuốc ngăn chặn bạn khỏi phải co giật có thể là một nguyên nhân gây ra nám. Một ví dụ về thuốc chống động kinh là Clobazam.
Liệu pháp tránh thai (ngừa thai): Nám da đã được quan sát thấy ở những người sử dụng viên uống tránh thai có chứa estrogen và progesterone.
Estrogen/Diethylstilbestrol: Diethylstilbestrol là một dạng tổng hợp (nhân tạo) của hormone estrogen. Nó thường được sử dụng trong các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Các nghiên cứu đã cho thấy được sự liên quan giữa nám da và sự gia tăng estrogen.
Di truyền: Khoảng 33% đến 50% số người bị nám da cho biết, có người khác trong gia đình mắc bệnh này. Đa số các cặp song sinh cùng trứng đều bị nám.
Suy giáp: Tình trạng tuyến giáp của bạn hoạt động kém.
Màn hình LED: Nám da có thể do đèn LED từ tivi, máy tính xách tay, điện thoại di động và máy tính bảng của bạn gây ra.
Mang thai: Không rõ lý do tại sao "mặt nạ của thai kỳ" lại xảy ra với phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, các chuyên gia đưa ra giả thuyết rằng mức độ tăng của estrogen, progesterone và các hormone kích thích tế bào hắc tố trong ba tháng cuối của thai kỳ có vai trò nhất định.
Hormone: Các hormone như estrogen và progesterone đóng vai trò quan trọng đối với phụ nữ. Khi 2 loại hormone này ở phụ nữ quá cao cũng có thể khiến bạn bị nám da.
Trang điểm (mỹ phẩm): Một số loại mỹ phẩm có thể gây ra các phản ứng có hại lên da gây nám.
Thuốc độc quang (thuốc khiến bạn nhạy cảm với ánh sáng mặt trời): Chúng bao gồm một số thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc lợi tiểu, retinoids, thuốc hạ đường huyết, thuốc chống loạn thần,...
Sản phẩm chăm sóc da: Một sản phẩm gây kích ứng da nói chung sẽ có thể làm cho tình trạng nám da trở nên tồi tệ hơn.
Xà phòng: Một số loại xà phòng có mùi thơm được cho là có thể gây ra hoặc làm nặng hơn tình trạng nám da.
Giường tắm nắng (Tanning beds): Tia UV do giường tắm nắng tạo ra cũng gây hại cho làn da của bạn không kém gì tia UV từ mặt trời, và đôi khi còn tệ hơn.
Sắc tố da: những người có làn da sẫm màu có nhiều nguy cơ hơn những người có làn da trắng

Chẩn đoán nám da như thế nào?

Kiểm tra trực quan vùng da bị tổn thương, thường đủ để chẩn đoán nám da. Để loại trừ các nguyên nhân cụ thể, chuyên gia da liễu cũng có thể thực hiện một số xét nghiệm.

Một kỹ thuật soi da bằng đèn Wood, đây là một loại ánh sáng đặc biệt dành cho làn da của bạn. Nó cho phép chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn kiểm tra nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm, giúp xác định mức độ ảnh hưởng của nám da. Để kiểm tra bất kỳ tình trạng da nghiêm trọng nào, họ cũng có thể tiến hành sinh thiết. Điều này liên quan đến việc loại bỏ một phần nhỏ của vùng da bị ảnh hưởng để thử nghiệm.

Có ba loại nám và chúng liên quan đến độ sâu của sắc tố là: (2)

Biểu bì (Epidermal): Nám biểu bì có màu nâu sẫm, viền rõ, hiện rõ dưới ánh sáng đen và đôi khi đáp ứng tốt với điều trị.
Da (Dermal): Nám da có màu nâu nhạt hoặc hơi xanh, viền mờ, xuất hiện không khác gì dưới ánh sáng đen và không đáp ứng tốt với điều trị.
Nám hỗn hợp (Mixed Melasma): Nám hỗn hợp, là loại phổ biến nhất trong ba loại, có cả hai mảng màu xanh và nâu, biểu hiện hỗn hợp dưới ánh sáng đen và cho thấy một số phản ứng với điều trị.

Nám da có trị được không?

Có những loại kem, thuốc bôi ngoài mà bác sĩ da liễu có thể kê đơn cho bạn, giúp làm sáng da và làm đều màu da. Liệu pháp tại chỗ sử dụng chất ức chế tyrosinase ngăn chặn sự hình thành sắc tố mới bằng cách ngăn chặn sự hình thành của melanin (màu sẫm). (2)

Dưới đây là một số loại chất ức chế tyrosinase và các tác nhân hữu ích khác bao gồm:

Axit azelaic: Kem, kem dưỡng da hoặc gel này được áp dụng hai lần một ngày. An toàn cho phụ nữ mang thai sử dụng.
Cysteamine: Một nghiên cứu nhỏ trên 50 người cho thấy kem cysteamine có hiệu quả hơn giả dược.
Hydrocortisone (một loại corticosteroid tại chỗ): Hydrocortisone giúp làm mờ màu da do nám gây ra. Nó cũng có thể làm giảm khả năng viêm da do các tác nhân khác gây ra.
Hydroquinone: Thuốc này được dùng dưới dạng kem hoặc lotion. Nó tác động trực tiếp lên các mảng nám vào ban đêm trong vòng 2-4 tháng.
Methimazole: Methimazole là một loại kem chống tuyến giáp hoặc viên uống. Nó được biết là giúp trị nám da.
Chiết xuất đậu nành: Chiết xuất đậu nành được cho là làm giảm sự chuyển màu từ các tế bào hắc tố sang các tế bào da.
Alpha Hydroxy Acid (AHA) bôi tại chỗ: Các sắc tố biểu bì có thể bị bong ra. Loại kem hoặc chất lột tẩy hóa học này sẽ loại bỏ lớp da bề mặt.
Axit tranexamic: Đây là một loại kem hoặc thuốc tiêm, hoặc thuốc uống.
Tretinoin: Đơn thuốc này là một loại retinoid bôi ngoài da. Thuốc có hiệu quả nhưng có thể gây viêm da và không nên sử dụng trong thời kỳ mang thai.

Sự kết hợp giữa Hydroquinone, Tretinoin và một loại Steroid tại chỗ vừa phải đã mang lại hiệu quả trị nám tốt nhất.

Nám da trướcvà sau khi điều trị

Các tác nhân khác đang được nghiên cứu để cải thiện tình trạng nám da bao gồm:

Axit hấp thụ (vitamin C).
Arbutin.
Deoxyarbutin.
Glutathione.
Axit Kojic hoặc axit Kojic Dipalmitate.
Chiết xuất cam thảo.
Mequinol.
Resveratrol.
Kẽm sunfat. (2)

Nếu những cách này không hiệu quả, bác sĩ da liễu có thể đề nghị thực hiện một số quy trình để cải thiện tình trạng nám da của bạn.

Lột da bằng hóa chất: Trong quy trình này, bác sĩ da liễu sẽ bôi một loại hóa chất lên da có thể khiến da bị bong tróc. Da được tái tạo nên mịn màng và đều màu hơn.
Mài da (Dermabrasion): Một kỹ thuật tẩy tế bào chết sử dụng một dụng cụ quay để loại bỏ các lớp da bên ngoài, thường là trên mặt. Một số tình trạng mà nó có thể điều trị bao gồm nếp nhăn, tổn thương do ánh nắng mặt trời, sẹo mụn và kết cấu không đồng đều. (3)
Mài da vi điểm (Siêu mài mòn da - Microdermabrasion): Một thủ thuật xâm lấn tối thiểu được sử dụng để đổi mới tông màu và cấu trúc da tổng thể. Nó có thể cải thiện sự xuất hiện của tác hại của ánh nắng mặt trời, nếp nhăn, đường nhăn, đồi mồi, sẹo mụn, nám da, và các vấn đề và tình trạng liên quan đến da khác. (4)

Các quy trình dựa trên ánh sáng như:

Ánh sáng IPL (Intense Pulsed Light): Sử dụng nguồn ánh sáng xung động với các bước sóng (giải phóng ánh sáng) khác nhau chiếu vào da điều trị nếp nhăn, tàn nhang, nám da, căng da, tái tạo da… Ngoài ra công nghệ IPL còn dùng trong công nghệ triệt lông. IPL thâm nhập xuống lớp thứ hai của da (hạ bì) mà không gây hại cho lớp trên cùng (biểu bì), vì vậy nó ít gây tổn thương cho da của bạn (5)
Lade phân đoạn không bóc tách (Non Ablative Fractional Laser): Sử dụng bước sóng không làm nước trong mô bay hơi (mất nước trong da) mà thay vào đó năng lượng lade làm nóng mô theo cách được kiểm soát. Sự gia tăng nhiệt độ kích thích quá trình tân sinh, một quá trình trong đó collagen mới được sản xuất.
Lade chuyển mạch Q có độ lưu huỳnh thấp (Low Fluence Q-Switched Nd: YAG 1064 nm Laser - LFQS 1064 nm) sẽ tác động trực tiếp vào các sắc tố melanin gây ra nám, loại bỏ các sắc tố ở lớp đáy hạ bì da như: nám sâu, xóa hình xăm màu đen, xanh dương, nâu….

Những quy trình này không đảm bảo rằng nám da sẽ không quay trở lại và một số trường hợp nám da không thể mờ đi hoàn toàn. Bạn có thể phải quay lại tái khám và tuân thủ một số phương pháp điều trị da nhất định để giảm nguy cơ nám quay trở lại bao gồm: giảm thiểu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và thoa kem chống nắng hàng ngày.

Các biện pháp trị nám tại nhà (6)

Nếu tình trạng nám da do mang thai hoặc dùng thuốc tránh thai, có thể các mảng sạm màu sẽ tự mờ dần đi sau khi mang thai hoặc nếu bạn ngừng uống thuốc. Tuy nhiên, bạn có thể cân nhắc việc điều trị nám da tại nhà. Dưới đây là một số biện pháp khắc phục tại nhà phổ biến:

Nha đam

Một Nghiên cứu lâm sàng năm 2017 trên những phụ nữ mang thai bị nám da khi sử dụng chế phẩm nha đam chứa liposome tại chỗ đã cải thiện đáng kể tình trạng nám da của họ.

Polypodium Leucotomos

Đây là một loài dương xỉ có nguồn gốc từ Trung và Nam Mỹ. Một Đánh giá được thực hiện năm 2014 của các tài liệu cho thấy uống Polypodium Leucotomos có thể điều trị nám da. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không đưa ra liều lượng khuyến nghị.

Axit Tranexamic

Theo một Tổng kết khoa học được viết thành văn năm 2017, Axit Tranexamic là một liệu pháp uống đầy hứa hẹn khác cho bệnh nám da. Axit này là một dẫn xuất tổng hợp của Axit Amin Lysine.

Glutathione

Chất chống oxy hóa này bao gồm ba Axit Amin (Cysteine, Axit Glutamic và Glycine). Nó được tìm thấy ở hầu hết các loài động vật có vú và con người. Như đánh giá năm 2017 phát hiện ra rằng, khi dùng ở dạng uống, Glutathione làm giảm hắc tố ở những người bị nám da so với những người dùng giả dược. Sự sản xuất dư thừa melanin có thể dẫn đến chứng tăng sắc tố.

Glutathione được cho là có đặc tính kháng sinh, làm ức chế enzyme tyrosinase, giảm tác động hình thành hắc tố (Eumelanin - sắc tố gây sạm da) và loại bỏ các gốc tự do. Các nghiên cứu được tổng hợp từ Chuyên trang dược phẩm trực tuyến dành cho chuyên viên y tế toàn thế giới kết luận công thức bôi ngoài da và uống đều cho kết quả tích cực đối với việc làm sáng da ở những bệnh nhân bị tăng sắc tố (được đo bằng chỉ số melanin) đồng thời dung nạp tốt và an toàn hơn dạng tiêm trong cải thiện các bệnh lý gây sạm nám da do tác hại từ môi trường. (7)

Một nghiên cứu lâm sàng khác được thử nghiệm trên người đã chứng minh rằng sử dụng Glutathione đường uống với liều lượng 500mg/ngày trở lên đều có thể làm sáng màu da ở vùng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời được đo bằng chỉ số hắc tố da. Ngoài ra, hoạt chất này còn có xu hướng cải thiện nếp nhăn trên da, độ đàn hồi của da và các đốm nám do tia UV. (8)(9)

Glutathione điều trị nám da

Viên uống HB Glutahtion C-Plus và Gluta White lần lượt có chứa chứa 1.000mg và 800mg hoạt chất Glutathione với độ tinh khiết lên đến 97% trong mỗi liều dùng (02 viên/ngày). Sản phẩm được sản xuất tại Nhà máy sản xuất Dược phẩm cGMP Top 3 tại Mỹ, đã được cấp giấy chứng nhận UL Certificate và sản phẩm được cục FDA cấp giấy phép lưu hành tại Mỹ nên chắc chắn sẽ giúp ngăn chặn quá trình hình thành hắc sắc tố, giảm thâm sạm, nám từ bên trong. Tăng cường tái tạo liên kết da giúp da săn chắc mềm mại và đàn hồi. Giảm viêm nhiễm và duy trì làn da trắng sáng, khỏe mạnh cho người sử dụng.

Đối phó và sống chung với nám da

Mặc dù không phải tất cả các trường hợp nám đều sẽ khỏi khi điều trị, nhưng để đảm bảo tình trạng không trở nên tồi tệ hơn và giảm thiểu sự xuất hiện của sự đổi màu, bạn có thể kết hợp:

Sử dụng trang điểm để che các vùng da bị đổi màu.
Uống thuốc theo chỉ định.
Bôi kem chống nắng mỗi ngày với SPF từ 30 trở lên.
Đội một chiếc mũ rộng vành, đeo khẩu trang để che chắn hoặc tạo bóng mát cho khuôn mặt của bạn.
Mặc quần áo bảo vệ là đặc biệt quan trọng nếu bạn sẽ ở dưới ánh nắng mặt trời trong một thời gian dài.

Nếu bạn tự ti về tình trạng nám da của mình, hãy để các bác sĩ da liễu hoặc những người có chuyên môn để nhận được sự tư vấn tốt nhất

Theo Ds. Kim My