Thường Thức Y Khoa
BẠN ĐÃ BIẾT GÌ VỀ COLLAGEN?
COLLAGEN LÀ GÌ
Collagen là một loại protein dồi dào nhất trong cơ thể bạn, chiếm khoảng 1/3 lượng protein của cơ thể. Đây là một trong những khối xây dựng chính của xương, da, cơ, gân và dây chằng. Collagen cũng được tìm thấy trong nhiều bộ phận khác của cơ thể, bao gồm mạch máu, giác mạc, và răng.
Collagen có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp là kolla (keo) và gennao (sản xuất). Một "nhà sản xuất keo" là một đặc tính thích hợp của collagen, ít nhất là theo nghĩa bóng, vì loại protein cấu trúc liên bào phổ biến nhất này đóng vai trò cơ bản trong việc giữ cơ thể lại với nhau. Tuy nhiên, thuật ngữ này được đặt ra (vào giữa những năm 1800) không phải vì vai trò của nó trong các mô liên kết, mà bởi vì nó là thành phần chính của keo được hình thành từ sự đun sôi của da động vật, gân, và dây chằng.
PHÂN LOẠI COLLAGEN
Có khoảng 16 loại (type) collagen. Ba loại chính là type 1, 2, và 3. Dưới đây là một cái nhìn sâu hơn về 3 type collagen chính và vai trò của chúng trong cơ thể bạn:
- Type 1. Chiếm 90% collagen của cơ thể bạn và được làm từ các sợi dày đặc. Nó cung cấp cấu trúc cho da, xương, gân, sụn sợi, mô liên kết và răng.
- Type 2. Được tạo thành từ các sợi lỏng lẻo hơn, và được tìm thấy trong sụn đàn hồi, đệm khớp.
- Type 3. Loại này hỗ trợ cấu trúc của cơ, cơ quan, và động mạch.
Sau tuổi 20, việc sản xuất collagen tự nhiên của cơ thể giảm đi 1% mỗi năm. Đó là lý do tại sao chúng ta thường bắt đầu nhận thấy những dấu hiệu lão hóa sớm nhất trên da — một vài nếp nhăn nhỏ ở đâu đó trên mặt khi chúng ta đến gần tuổi 30. Khi ta đạt đến tuổi 40, làn da không còn sản xuất collagen nữa và bắt đầu mất tính đàn hồi. Khi gần 50, chúng ta bắt đầu thấy những tác động sâu sắc hơn của lão hóa, như nếp nhăn sâu hơn, da chảy xệ, mỏng hơn, dễ bị tổn thương và nhiễm trùng.
Sụn cũng yếu dần theo tuổi tác.
VAI TRÒ CỦA COLLAGEN
Collagen được tiết ra bởi các tế bào khác nhau, nhưng chủ yếu là các tế bào mô liên kết. Nó được tìm thấy trong ma trận ngoại bào. Đây là một mạng lưới phức tạp của các đại phân tử xác định tính chất vật lý của các mô cơ thể. Một đại phân tử là một phân tử chứa một số lượng lớn các nguyên tử. Theo tuổi tác, collagen suy yếu, dẫn đến các vấn đề về nếp nhăn và sụn.
Trong lớp hạ bì, hoặc lớp trung bì của da, collagen giúp hình thành một mạng lưới các tế bào gọi là nguyên bào sợi, nhờ đó các tế bào mới có thể phát triển. Nó cũng đóng một vai trò trong việc thay thế và phục hồi các tế bào da chết.
Một số collagen hoạt động như lớp vỏ bảo vệ cho các cơ quan mỏng manh trong cơ thể, chẳng hạn như thận.
Với tuổi tác, cơ thể sản xuất ít collagen. Tính toàn vẹn cấu trúc của da suy giảm. Hình thành nếp nhăn, và sụn khớp yếu đi.
Phụ nữ giảm đáng kể sự tổng hợp collagen sau khi mãn kinh. Ở tuổi 60, sự sụt giảm đáng kể trong sản xuất collagen là bình thường.
CÁC DẤU HIỆU THIẾU COLLAGEN
Bạn có thể nhận thấy những dấu hiệu và triệu chứng này nếu cơ thể bạn thiếu collagen. Một số triệu chứng bạn có thể gặp là:
- đau khớp
- ruột bị rò rỉ
- triệu chứng của hội chứng ruột kích thích
- vết nhăn nhỏ và nếp nhăn da
- da khô
- da lồi lõm do rối loạn phân bố mỡ
- tóc mỏng
- tăng huyết áp
CÁC NGUYÊN NHÂN LÀM TỔN THƯƠNG COLLAGEN
Một số yếu tố có thể làm cạn kiệt lượng collagen trong cơ thể. Tránh chúng có thể giữ cho làn da khỏe mạnh lâu hơn.
Tiêu thụ nhiều đường bột tinh chế. Chế độ ăn nhiều đường và bột tinh chế làm tăng tỷ lệ glycat hóa, một quá trình mà đường trong máu gắn với protein để tạo thành các phân tử mới gọi là sản phẩm bền vững của quá trình glycat (AGEs). AGEs làm tổn thương các protein gần đó và có thể làm cho collagen khô, giòn và yếu.
Hút thuốc. Nhiều hóa chất có trong khói thuốc lá làm hỏng cả collagen và elastin trong da. Nicotine cũng làm hẹp các mạch máu ở các lớp ngoài của da. Điều này làm tổn hại sức khỏe của da bằng cách giảm việc cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho da.
Ánh sáng mặt trời. Tia cực tím trong ánh sáng mặt trời khiến collagen bị phá vỡ nhanh hơn, làm hỏng các sợi collagen và khiến elastin bất thường tích tụ. Các tia UV trong ánh sáng mặt trời làm hỏng collagen trong lớp hạ bì và da tái tạo không chính xác, hình thành các nếp nhăn.
Rối loạn tự miễn dịch. Một số rối loạn tự miễn gây ra kháng thể nhắm mục tiêu collagen.
Thay đổi di truyền. Có thể ảnh hưởng đến ma trận ngoại bào. Collagen được sản xuất có thể thấp hơn, hoặc nó có thể bị rối loạn chức năng, đột biến collagen.
Quá trình lão hóa khiến nồng độ collagen bị suy giảm một cách tự nhiên theo thời gian. Không có cách nào để ngăn chặn điều này.
Tránh thuốc lá và phơi nắng quá mức, tuân theo chế độ tập luyện và chế độ ăn lành mạnh có thể giúp giảm lão hóa rõ rệt và bảo vệ collagen, giữ cho da, xương, cơ và khớp khỏe mạnh lâu hơn.
PHÒNG NGỪA MẤT COLLAGEN
Liệu pháp laser có thể giúp điều trị các vết rạn da, vì nó có thể kích thích sự phát triển của collagen, elastin và melanin.
Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp cơ thể sản xuất collagen. Các chất dinh dưỡng có thể hỗ trợ sự hình thành collagen bao gồm:
- Proline: lòng trắng trứng, thịt, phô mai, đậu nành, và bắp cải.
- Anthocyanidin: quả mâm xôi, quả việt quất, anh đào.
- Vitamin C: cam, dâu tây, ớt, và bông cải xanh.
- Đồng: động vật có vỏ, các loại hạt, thịt đỏ, và một ít nước uống.
- Vitamin A: xuất hiện trong thực phẩm có nguồn gốc động vật và trong thực phẩm thực vật dưới dạng beta-carotene.
BỔ SUNG COLLAGEN
HB Collagen type 1,2 &3 là sản phẩm được thiết kế độc đáo chứa cả 3 type collagen chính và vitamin C.
Để đạt được kết quả tốt nhất, có thể bổ sung liều lượng căn cứ vào độ tuổi, tối đa 6 viên/ngày:
Trên 20 tuổi: Uống 1 viên/ngày
Trên 30 tuổi: Uống 2 viên/ngày
Trên 40 tuổi: Uống 3 viên/ngày
Trên 50 tuổi: Uống 4 viên/ngày
Trên 60 tuổi: Uống 5 viên/ngày
BSCK1 Nguyễn Thanh Hải
NGUỒN THAM KHẢO
- https://anatomyalmanac.blogspot.com/2007/10/collagen-comes-from-greek-kolla-glue.html
- https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/collagen-food-boost#why-diet-matters
- https://www.healthline.com/nutrition/collagen#section2
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/317151#Myths-about-boosting-collagen